Ko e talateu ki he moʻui mo e ngāue ʻa Siaosi Palauni, mo ʻene ngaahi tātānaki ʻo e ngaahi koloa ʻātifeki fakaʻefinolosia (ethnological artefacts).
Naʻe fatu ʻe Minpaku ha fakatātā ʻo e talateu ki he ngaahi taʻu kamata e moʻui ʻa Siaosi Palauni ʻo fakatefito ʻi hono piokālafi´, Siaosi Palauni.D.D.Paionia-Misiona mo e Fakatotolo naʻe pulusi he 1908 (vakai ki he ʻ Lisi ʻo e ngaahi tohi –Bibliographyʻ). Naʻe hiki tohi ʻe Palauni e anga ʻene moʻui i he tokoni ʻa hono ongo ʻōfefine ko ʻElisapesi mo Monika.
Ko ʻetau talateu´, ʻoku fakatefito ia he vahe kamata´, mo e konga ko e ʻNgaahi Taʻu Kamata´ mo Hono Ui´ (pp.3-25).
Ko e konga´ni kuo toʻo hangatonu pe ia mei he tohi´. Kuo mau ʻai ha ngaahi tēpile ki he konga takitaha, pea ʻai mo e ngaahi ʻata mo e ʻimisi ke tokoni ki hono fakamatalaʻi e talanoa´.
Ko e faʻunga ʻa hono ngāueʻaki ʻo e ʻimisi takitaha´, ʻoku hā pe ia he lalo ʻimisi´. Ki he kau ʻaʻahi ʻoku nau to e fiemaʻu ha ʻimisi lelei ange mo ha ngofua ke hiki tatau´, ke nau fetuʻutaki ki he feituʻu naʻe faʻu mei ai´.
Kukoloʻi (Google) e tuʻuʻanga ʻo e mape ʻoku ʻasi atu he vahe ʻuluaki´.
Ko e mape fekauʻaki ko ʻeni´, ʻoku ne talateu mai e ngaahi feituʻu ʻoku fakaʻasi mai ʻe Siaosi Palauni ʻi heʻene ʻuluaki vahe´.